هویت چهارشنبه سوری را به آن برگردانیم

یکی از جشن‌های آتش که در ایران باستان برای پیش درآمد یا پیش‌باز نوروز برگزار می‌شده و آمیزه‌ای از چند آیین گوناگون است، جشن سوری بوده‌است. سوری به یک معنی سرخی است و اشاره به سرخی آتشی است که در این روز می‌افروخته‌اند. در تاریخ بخارا آمده‌است: «چون امیر سدید منصوربن نوح به ملک نشست، هنوز سال تمام نشده بود که در شب سوری چنان‌که عادت قدیم است آتشی عظیم افروختند.» این آتش را در شب سوری که هم‌زمان با روزهای «بهیژک» یا «پنچه دزدیده» بود برای گریزاندن سرما و فراخوانی گرما، آن هم بیشتر بر روی بامها می‌افروختند که هم شگون داشته و هم به باور پیشینیان، تنوره آتش و دود بر بامها، فروهر درگذشتگان را به خانه‌های خود رهنمون می‌کرده‌ است.
آیین آتش‌افروزی تا روزگار ما بر جای مانده و نام «چهارشنبه سوری» بر خود گرفته‌است. برگزاری چهارشنبه سوری، که در همه شهرها و روستاهای ایران برگزار می شود، بدین صورت بوده است که شب آخرین چهارشنبه سال ( یعنی نزدیک غروب آفتاب روز سه شنبه )، بیرون از خانه، جلو در، در فضایی مناسب، آتشی می افروختند، و اهل خانه، زن و مرد و کودک از روی آتش می پریدند و با گفتن : ” زردی من از تو، سرخی تو از من “، بیماری ها و ناراحتی ها و نگرانی های سال کهنه را به آتش می سپردند، تا سال نو را با آسودگی و شادی آغاز کنند.
چهارشنبه سوری در فرهنگ پارسی به عنوان مقدمه و پیش درآمد عید نوروز نیز شناخته شده است که هماره در طول تاریخ، قبل از فرا رسیدن سال نو و تحویل نوروز برپا می شده و هنوز هم در بین اقوام و شهروندان ایرانی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
آتش اما در نظر ایرانیان مظهر روشنی، پاکی، طراوت، سازندگی، سلامت و تندرستی است، بیماری ها، زشتی ها، بدی ها و همه آفات در عرصه تاریکی و ظلمت جای دارند و به همین علت اهریمن مظهر تیرگی و جایگاه او تاریکی است.
افروختن آتش به طور کنایه راه یافتن روشنی معرفت در دل و روح است که آثار اهریمنی و نامبارکی را از بین می برد.
تمامی آیین ها و یادمان هایی که مردم ایران در هنگامه های گوناگون بر پا می داشتند و بخشی از آنها همچنان در فرهنگ این سرزمین پایدار شده است، با منش، اخلاق و خرد نیاکان ما در آمیخته بود و در همه آنها، اعتقاد به پروردگار، امید به زندگی، نبرد با اهریمنان و بدسگالان و مرگ پرستان، در قالب نمادها، نمایش ها و آیین های گوناگون نمایشی گنجانده شده بود.
امامتاسفانه امروز این مراسم با پیرایه های خرافی، دستخوش تغییر شده و هر ساله در روزهای پایانی سال باعث بروز اتفاقات همراه با خسارات جانی و مالی، موجبات نگرانی خانواده ها را فراهم می سازد.
اینکه چرا این آیین کهن به شکل امروزی تغییر ماهیت داده و از یک جشن ملی به یک شب وحشت تغییر یافته در این مقاله نمی گنجد و نیاز مند اسیب شناسی جداگانه است. آنچه واضح است این است که بسیاری از مردم دوست ندارند این جشن بدین شکل برگزار شود و بجای آنکه موجب شادی و شادمانی باشد موجب ترس و بیم و اضطراب گردد و باعث آزار شود.
متاسفانه عده ای سودجو نیز با سو استفاده از این روند با وارد کردن و ساخت و تولید ترقه ها و نارنجک های انفجاری و فروش آن به نوجوانان و جوانان زمینه وحشت افزایی بیشتری را فراهم می کنند تا سود بیشتری به جیب بزنند.
وقت ان رسیده است تا همه ما ایرانیان تلاش کنیم تا هویت واقعی این جشن را به آن برگردانیم و بار دیگر چهارشنبه سوری را به جشنی برای شادمانی و شادی و مقدمه ای برای استقبال از سال نو تبدیل کنیم. امسال پول خود را خرج ترقه و مواد آتش زا و نارنجک نکنیم و بجای آن آتشی کوچک در هر محله بیفروزیم و بعنوان نمادی از روشنایی بر اهریمن پول پرستی، سودجویی و آزار دیگران غلبه کنیم. در کنار هم شادی و شادمانی را به هم ارزانی کنیم و به جای ترقه، شکلات و شیرینی پخش کنیم و شبی سرشار از شادی برای هم رقم زنیم. این شب را به شبی برای دور هم بودن، از حال هم با خبر شدن، کمک به هم برای شروع سالی خوب تبدیل کنیم. و در یک کلام هویت این جشن ملی را به آن برگردانیم.