با ارایه تحلیل های آماری غلط جوانان را از ازدواج نترسانیم

به گزارش موسسه خانواده سلامت بنیان؛ ویژه برنامه “چالش های ازدواج جوانان از وعده تا عمل“ به مناسبت هفته ازدواج روز یکشنبه ۱۳ مرداد در رادیو گفتگو برگزار شد. دکتر علی شیخ الاسلامی؛ روانشناس و مدیرعامل موسسه خانواده سلامت بنیان و مرجان علیزاده، معاون دفتر آمار و اطلاعات سازمان ثبت احوال مهمانان این برنامه بودند که به بیان مشکلات موجود بر سر راه ازدواج جوانان و تحلیل های آماری موضوع ازدواج و طلاق پرداختند.

دکتر شیخ الاسلامی با اشاره به این که ازدواج یک موضوع انسانی و اجتماعی است و با قانون و آیین نامه و دستورالعمل به وقوع نمی پیوندد، گفت: انگیزه ای که انسان ها برای تشکیل خانواده دارند بسیار مهم است و یک جوان باید نگرش مثبتی برای ازدواج داشته باشد تا این کار را انجام دهد. اگر این انگیزه وجود نداشته باشد، انواع و اقسام قوانین هم که وضع شوند کاری از پیش نمی برند.

لزوم تأمین زیرساخت های تشکیل خانواده

او افزود: بر همین اساس بیشترین مشکلی که در حال حاضر در زمینه ازدواج وجود دارد مربوط به مشکلات انگیزشی است و نگرشی که جوانان نسبت به ازدواج و تشکیل خانواده پیدا کرده اند نگرشی منفی شده است. کاری که نهادهای دولتی، مجلس و قوه قضاییه می توانند انجام دهند تأمین زیرساخت های تشکیل خانواده است. وقتی جوانی می خواهد ازدواج کند نیاز دارد که مسکن مناسب با قیمت مناسب در اختیار او قرار بگیرد و شغلی با درآمد مناسب داشته باشد. همچنین، باید حمایت های دیگری در زمینه آموزش های مختلف، فرزندآوری و … در اختیار آنها قرار گیرد.

ایجاد نگرش مثبت نسبت به ازدواج نیاز به کار فرهنگی و رسانه ای دارد

مدیرعامل موسسه خانواده سلامت بنیان خاطرنشان کرد: بخش دیگری از مشکلاتی که بر سر راه ازدواج وجود دارد موانع فرهنگی است که خانواده بر سر راه همدیگر قرار می دهند. از بین بردن این مشکلات نیاز به کار فرهنگی دارد. بخشی از مرحله ایجاد نگرش مثبت به ازدواج نیاز به کار فرهنگی و رسانه ای دارد.

شیخ الاسلامی با اشاره به تجربیات سایر کشورها بیان داشت: در مباحث جامعه شناختی سیر تحولاتی در جوامع مختلف وجود دارد که تقریبا مشابه است یعنی همین جریانی که جامعه ما امروز با آن رو به روست در جوامع دیگر هم اتفاق افتاده است. اما کشورهای دیگر تجارب نسبتا موفقی در زمینه تشکیل خانواده دارند که ما می توانیم این تجارب را بومی کنیم و در کشور خودمان مورد استفاده قرار دهیم.

او در ادامه گفت: یکی از کارهایی که خارج از ایران صورت گرفته تأکید روی ارزش های ازدواج و تشکیل خانواده است. وقتی ما به صورت علمی نشان دهیم که تشکیل خانواده می تواند منافع پایدار و درازمدتی برای یک زوج داشته باشد می توانیم در مدل هزینه – فایده ای که جوانان برای ازدواج در نظر می گیرند، تأثیرگذار باشیم و نگرش آنها را نسبت به ازدواج مثبت کنیم.

با ارایه تحلیل های آماری غلط جوانان را از ازدواج نترسانیم

این روانشناس اظهار داشت: نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که نسبت آمار ازدواج و طلاق اهمیت دارد نه صرف آمار ازدواج و طلاق. باید در مورد این آمار هم تحلیل درستی صورت گیرد چون اگر بخواهیم این آمار را بدون در نظر گرفتن نسبت ها تحلیل کنیم دچار اشتباه محاسباتی می شویم و وضعیت را بحرانی تشخیص می دهیم و جامعه را نگران می کنیم. نتیجه این نگرانی هم سخت گیری های بیشتر و سخت تر شدن امر ازدواج خواهد بود.

باید برای جوانان و خانواده یک وزارت خانه داشته باشیم

او با اشاره به نقش سازمان ها و نهادها در حوزه ازدواج گفت: یکی از مشکلات حوزه خانواده و ازدواج این است که یک متولی خاص برای این کار وجود ندارد و همه سازمان ها و نهادها مدعی ورود در این حوزه هستند اما وقتی که زمان پاسخگویی می شود همه می گویند به ما ربطی ندارد و می خواهند کاستی ها را گردن دیگری بیندازند. در حوزه ازدواج و خانواده نمی توانیم یک سازمان خاص را پیدا کنیم که در این زمینه پاسخگو باشد. یکی از پیشنهادات من برای برون رفت از این وضعیت این است که ما باید برای جوان و خانواده یک وزارت خانه مشخص داشته باشیم و تمام مسایل مربوط به خانواده و جوانان را در آن وزارت خانه مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

شیخ الاسلامی افزود: نکته مهم دیگر این است که تحلیل درست آماری می تواند به سیاستگذاران کمک کند که برنامه ریزی های مناسب تری داشته باشند. یک سیاست گذار باید به موقع بتواند پیش بینی، برنامه ریزی و عمل کند و کار اجرا را به گونه ای انجام دهد که وقتی جمعیت به برهه های حساس زندگی خود رسید دچار بحران نشود.

مدیرعامل موسسه خانواده سلامت بنیان با بیان این مطلب که سیاستگذاران ما دوراندیشی لازم را در برنامه ریزی های خود نداشته اند، بیان داشت: قانون تسهیل ازدواج جوانان ۱۴ سال است که روی زمین مانده به این دلیل که متولی درستی ندارد و نهادهایی که باید به عنوان نهاد مشارکت کننده در انجام آن فعالیت داشته باشند از زیر آن شانه خالی کرده اند. اما اگر متولی انجام یک قانون مشخص باشد می تواند کارهای مربوط به آن را به درستی انجام دهد.

اما و اگرهای وام ازدواج

او با اشاره به این که سیاست گذاران ما در حال حاضر فقط روی وام ازدواج تأکید می کنند، گفت: در سال ۸۴ وام ازدواج یک میلیون تومان بود و دیروز اعلام شد قرار است وام ۳۰ میلیونی پرداخت شود. این وام ها باید بازپرداخت شوند و وقتی جوانان شغل مناسب و ثابتی ندارند و وضعیت تورم جامعه هم به همین صورتی که می بینیم باشد، بر فرض این که با سختی زیاد وام را هم بگیرند چطور می خواهند اقساط آن را بپردازند؟ یا وقتی قیمت لوازم خانگی در طول یک سال چندین برابر می شود این ۳۰ میلیون چقدر می تواند جوابگو باشد؟

در تدوین طرح های ازدواج به تفاوت های بومی و منطقه ای توجه کنیم

شیخ الاسلامی در رابطه با تدوین قانون براساس ویژگی های بومی و فرهنگی اظهار داشت: نکته دیگری که باید اشاره کنم این است که وقتی می خواهیم قانونی را در کشور به نگارش درآوریم باید به تفاوت های فرهنگی در نقاط مختلف کشور توجه داشته باشیم. موانع ازدواج جوانان در نقاط مختلف کشور با هم متفاوت است و اگر بخواهیم همه آنها را به یک شکل در نظر بگیریم راه به جایی نخواهیم برد. حتی بخشی از شکست قوانینی که تا به حال اجرای آنها شکست خورده، به دلیل یکسان نگری اقشار مختلف جامعه است. باید به این نکته توجه داشته باشیم که با توجه به تفاوت های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اقشار مختلف جامعه، مشکلات ازدواج جوانان و دلایل عدم ازدواج آنها متفاوت است و باید طرح های بومی و منطقه ای را برای ازدواج طراحی و اجرا کنیم.

روند کاهشی آمار ازدواج به دلیل کاهش جمعیت در معرض ازدواج

مهمان دیگر برنامه رادیو گفتگو مرجان علیزاده، معاون دفتر آمار و اطلاعات سازمان ثبت احوال بود. او در ابتدای سخنان خود با بیان این که رویداد ازدواج رابطه مستقیمی با تعداد ولادت ها دارد، گفت: در دهه ۶۰ اوج ولادت را در ایران داشتیم و به همین دلیل از سال ۸۴ تا سال ۹۰ روند ثبت ازدواج روندی افزایشی بوده است. اما آماری که الان وجود دارد کاهش ازدواج را نشان می دهد و بخشی از آن به این دلیل است که جمعیت در معرض ازدواج کاهش پیدا کرده است.

تحلیل درست نسبت ازدواج و طلاق

او با اشاره به تحلیل درست آمار ازدواج و طلاق بیان داشت: آماری که در سال ۹۷ منتشر شده این است که در برابر هر ۳ ازدواج ۱ طلاق اتفاق افتاده است. سال ۹۷ حدود ۵۵۰ هزار واقعه ازدواج داشتیم که در برابر آن ۱۷۵ هزار طلاق رخ داده است. صورت کسر دقیقا ازدواج های واقع شده در سال ۹۷ است اما طلاق های رخ داده دقیقا طلاق های مربوط به ازدواج های سال ۹۷ نیستند. در این طلاق ها از ۵۰ سال زندگی مشترک دیده می شود تا ۲ ماه. پس طلاق انباشتگی ازدواج های قبلی است که منجر به طلاق در سال ۹۷ شده است.

علیزاده با بیان این مطلب که باید به رویداد ازدواج و طلاق باید به صورت طولی نگاه کنیم، خاطرنشان کرد: ما مطالعه ای انجام دادیم تا ببینیم چه نسبتی از ازدواج های یک سال منجر به طلاق می شوند و نتیجه گرفتیم که این نسبت ۲٫۵ درصد است. یعنی ۲ تا ۲٫۵ درصد از ازدواج های یک سال در سال های اخیر منجر به طلاق شده اند.

معاون دفتر آمار و اطلاعات سازمان ثبت احوال در پایان گفت: به این نکته هم اشاره کنم که ۸۵ درصد از ازدواج های سال ۹۷ مربوط به ۱۸ تا ۳۵ ساله های  مردان و ۷۱ درصد از همان ازدواج ها مربوط به زنان جوان ۱۸ تا ۳۵ ساله بوده است.